Tanrı parçacığı mı bulundu?

Hayır (: Ama bugün bilim dünyasında büyük bir keşif yapıldı. Ancak eldeki bulgular tekrar değerlendirilip makaleler yazılmadan uzun uzadıya anlatamayız. Bugünkü toplantıda anlatılanlar konu hakkında derinlemesine bilgi sahibi olmayanların anlaması çok güç, o yüzden özet geçiyoruz.

Öncelikle ofsaytın ne olduğunu anlatalım, sonrasında pozisyonu değerlendirelim. Higgs alanı ve parçacığı nedir?

Standart model ile başlayalım. Elimize bir tahta parçası alalım ve sürekli ikiye bölerek küçültelim. Nereye kadar devam edebiliriz? Okulda öğrendiğimize göre maddenin temel taşı atomdur ve atomu parçalamak istemeyiz. Ancak atom nelerden meydana gelir ve madde nasıl oluşmuştur? Standart model, bu soruya cevap vererek evrenin nasıl oluştuğunu anlamamıza yardımcı olur.

Standart model iyidir, hoştur, atomla ilgili bildiğimiz dört kuvvetten kütle çekim kuvveti haricinde şiddetli kuvvet, zayıf kuvvet ve elektromanyetik kuvveti açıklar fakat bir eksiği var: maddeye kütlesini veren Higgs bozonu.

Önce Tanrı parçacığı ironisini açıklayalım. Esasında bilim insanları uzun zamandır aradıkları ve bulamadıkları için "God damn particle" yani "Allah'ın belası parçacık" şeklinde çevirebileceğimiz şekilde adlandırmışlardır fakat dünya basını, ilgi çekmesi için Tanrı parçacığı demiştir. Sansür ve baskıdan beli kırılan bizim basın ise bu zararsız ve ilgi çekici tabiri hemen kabullenmiştir (:

İşin ironik kısmı ise Higgs bozununun yaptığı düşünülen iş: maddeye kütlesini vermek.

Daha basit anlatayım. Semavi dinlerde Allah ol demiştir ve evren meydana gelmiştir. İşte burada maddenin oluşmasını sağlayan Higgs bozonudur. İsrafil'in sûru üflediğinde 12 şiddetinde deprem olacağı ve taş üstünde taş kalmayacağı gibi. Evet, bilim her zaman din ile çelişmez.

Büyük patlama (big bang) ile birlikte Higgs alanına giren atomlar kütle kazanmış, foton gibileri kendine has özellikleri dolayısıyla bundan etkilenmemiş ve kütlesiz kalmışlar. Ancak bir süre sonra Higgs bozonu ortamı bozulmuş ve evrenin her yanına dağılmış. Teorinin en basit anlatımı bu şekilde yapılabilir.

Büyük Hadron Çarpıştırıcısından bahsetmemiz gerekirse "madem evrende Higgs bozonu bulamıyoruz, biz de iki parçacığı ışık hızına yakın çarpıştırarak gözlenlemeye çalışırız" düşüncesinin ürünü. Görünen o ki, işe yaryor. Üretim, bakım ve idame masrafları göze yüksek gelebilir fakat verimli bir tasarımdır. Daha büyüğünü yapmak işe yaramayacağı gibi daha küçüğünde Higgs bozonu tespit edilemeyebilirdi.

Peki bu buluş bize ne kazandıracak? Maddenin ve dolayısıyla evrenin nasıl oluştuğunu anlamamız yanında kontrol edebilirsek yoktan var etme ile sınırsız enerji başta olmak üzere pek çok şey vaat ediliyor.

Toplantıdan ilginç bir not ile yazıyı bitirelim. Sunum sırasında tüm dünyada nefret edilen, neden nefret edildiğine dair makaleler yazılan ve engelleme çalışmaları yapılan Comic Sans yazı tipi kullanıldı (:

Umarım buradaki ilk yazımı beğenmişsinizdir.